توضیحات
دیگ بخار یا دیگ موتورخانه (بویلر) منبع دوجداره و دیگ موتورخانه چیست؟
موتورخانه (بویلر) یک تجهیز صنعتی است که با استفاده از انرژی حرارتی سوختهای مختلف، آب را به بخار تبدیل میکند. دیگ موتورخانه یک سیستم گرمایشی است که با استفاده از دیگ بخار، آب گرم یا بخار را به مصرفکنندگان مانند رادیاتور، فن کویل، هواساز و غیره توزیع میکند.
در این مقاله به معرفی انواع دیگ بخار و دیگ موتورخانه منبع دوجداره ، نحوه کارکرد آنها، مزایا و معایب آنها و روشهای نگهداری و بهینهسازی آنها خواهیم پرداخت.
انواع دیگ بخار
دیگ های بخار را می توان بر اساس طراحی ساخت (صرف نظر از ظرفیت، ابعاد و فشار کاری) به دو دسته “واترتیوپ” و “فایرتیوپ” دسته بندی نمود.
- دیگ های فایرتیوپ:
- در این نوع دیگ، گاز های داغ حاصل از احتراق سوخت در لوله های عبور کننده از داخل آب تولید شده در دستگاه حرکت می کنند و حرارت گاز های داغ به آب منتقل شده و بخار تولید مي شود. خود ديگ های فایر تيوپ به دو گروه Wet Back و Dry Back تقسيم مي شوند.
- دیگ های واترتيوپ:
- در این نوع ديگ، آب در لوله های عبور كننده از داخل گاز های داغ حاصل از احتراق سوخت حركت مي كند.
در نتيجه حرارت گاز های داغ به آب منتقل شده و بخار تولید مي شود. این نوع دیگ موتورخانه (بویلر) برای فشارهای بالا و ظرفیت های زیاد مناسب است.
در جدول زیر مقایسه ای بین دو نوع دیگ فایرتیوپ و واترتیوپ ارائه شده است.
| معیار |
دیگ فایرتیوپ |
دیگ واترتیوپ |
| فشار کاری |
کمتر از 25 بار |
بالاتر از 25 بار |
| ظرفیت تولید بخار |
کمتر از 25 تن در ساعت |
بالاتر از 25 تن در ساعت |
| سرعت تولید بخار |
کم (حدود 15 دقیقه) |
زیاد (حدود 5 دقیقه) |
| نصب و راه اندازی |
آسان و ارزان |
دشوار و گران |
| نگهداری و تعمیرات |
ساده و کم هزینه |
پیچیده و هزینه بر |
| امنیت عملکرد |
پایین (خطر انفجار) |
بالا (امکان خنک شدن سریع) |
انواع منبع دوجداره و دیگ موتورخانه
دیگ موتورخانه (بویلر) را میتوان بر اساس جنس بدنه، نوع سوخت، روش مکش هوا، حالت استندبای، اندازه و ظرفیت به دستههای مختلف تقسیم کرد. در ادامه به برخی از این دستهبندیها اشاره میکنیم.
جنس بدنه:
-
- دیگ فولادی:
- دیگ های فولادی با استفاده از فولاد های آلیاژی مخصوص، ساخت مخازن تحت حرارت و فشار ساخته مي شود.
این نوع ديگ ها قابليت تحمل فشار های بالا و در صورت نياز به تعمير قابل جوشكاري هستند.
- دیگ چدنی:
- ديگ های چدني با استفاده از قطعات چدني ريخته گري شده ساخته مي شوند.
این نوع ديگ ها قابليت تحمل فشار پائين را دارند و در صورت نياز به تعمير قابل جابجائي هستند.
نوع سوخت:
-
- دیگ گازسوز:
ديگ های گازسوز با استفاده از گاز طبیعی، گاز مایع، گاز شهری و غیره به عنوان سوخت کار میکنند.
این نوع دیگ ها دارای راندمان بالا، تولید آلاینده کم و نصب و راه اندازی آسان هستند.
- دیگ نفتسوز:
دیگ های نفتسوز با استفاده از نفت سبک، نفت سنگین، مازوت و غیره به عنوان سوخت کار میکنند.
این نوع دیگ ها دارای راندمان پایین، تولید آلاینده زیاد و نصب و راه اندازی دشوار هستند.
- دیگ هیبریدی:
دیگ های هیبریدی با استفاده از ترکیبی از گاز و نفت به عنوان سوخت کار میکنند.
این نوع دیگ ها دارای قابلیت تغییر سوخت بر اساس شرایط بازار و محیط زیست هستند.
روش مکش هوا:
- دیگ مکش طبیعی:
ديگ های مکش طبيعي با استفاده از اختلاف فشار بين هوای خروجي از محفظه احتراق و هوای ورودي به آن، جريان هوا را در محفظه احتراق ايجاد مي کنند.
این نوع ديگ ها نياز به فن مکش يا فشار دهي ندارند.
- دیگ مکش مصنوعی:
ديگ های مکش مصنوعي با استفاده از فن مکش يا فشار دهي، جريان هوا را در محفظه احتراق ايجاد مي کنند.
این نوع ديگ ها قابليت کنترل بهتر جريان هوا و راندمان بالاتر را دارند.
حالت استندبای:
- دیگ موتورخانه (بویلر) پالس:
ديگ پالس يک نوع ديگ است که در حالت استندبای، سوخت را به صورت پالساتور (پالس به پالس) به محفظه احتراق منتقل مي کند.
این نوع ديگ با کم کردن تلفات حرارتي در حالت استندبای، راندمان بالاتر و صرفه جويي در سوخت را فراهم مي کند.
- دیگ چگالشی:
ديگ چگالشي يک نوع ديگ است که در حالت استندبای، گاز های خروجي از محفظه احتراق را به يک مبدل حرارتي منتقل مي کند و حرارت آن ها را به آب تغذيه ديگ باز مي گرداند.
این نوع ديگ با استفاده از حرارت گاز های خروجي، راندمان بالاتر و صرفه جويي در سوخت را فراهم مي کند.
اندازه و ظرفیت:
- دیگ بزرگ: ديگ بزرگ يک نوع ديگ است که ظرفيت تولید بخار آن بالاتر از 25 تن در ساعت است.
این نوع ديگ معمولا در صنايع بزرگ و نيروگاه ها استفاده مي شود.
- دیگ کوچک: ديگ کوچک يک نوع ديگ است که ظرفيت تولید بخار آن کمتر از 25 تن در ساعت است.
این نوع ديگ معمولا در صنايع کوچک و متوسط و ساختمان ها استفاده مي شود.
روشهای نگهداری و بهینهسازی دیگ موتورخانه (بویلر)
دیگ موتورخانه (بویلر) و دیگ موتورخانه به عنوان یکی از مهمترین تجهیزات تأسیسات صنعتی و گرمایشی، نیاز به نگهداری و تعمیرات منظم و مستمر دارند.
با انجام این کار، میتوان عملکرد، راندمان، امنیت و طول عمر مفید دیگ را بهبود بخشید و هزینههای سوخت و تعمیرات را کاهش داد.
در ادامه به برخی از روشهای نگهداری و بهینهسازی دیگ بخار و دیگ موتورخانه اشاره میکنیم.
پاکیزه نگه داشتن دیگ شامل پاک کردن لولهها، شبکهها، مبدلهای حرارتی، سطح آب، سطح آتش، فلترها، الکترودها و غیره از رسوبات، چربیها، خوردگیها و آلودگیهای مختلف است.
با این کار، میتوان جابجایی حرارت را بهبود بخشید، خطر انسداد لولهها و شبکهها را کاهش داد، فشار کاری دیگ را تنظیم کرد و مصرف سوخت را کاهش داد.
سختی گیری آب:
- سختی گیری آب شامل حذف یونهای کلسیم و منیزیم از آب تغذیه دیگ با استفاده از روشهای شیمیایی و فیزیکی است.
با این کار، میتوان رسوبات ناشی از سختی آب را از لولهها و مبدلهای حرارتی دور کرد، جابجایی حرارت را بهبود بخشید، خطر خوردگی و ترکیدگی لولهها و شبکهها را کاهش داد و عملکرد دیگ را بهینه کرد.
زیرآب زنی دیگ:
- زیرآب زنی دیگ شامل تخلیه آب از داخل دیگ و پر کردن آن با آب تصفیه می شود.
با این کار، میتوان آب داخل دیگ را از گازهای محلول، رسوبات، خوردگیها و آلودگیهای مختلف پاک کرد، خطر انفجار دیگ را کاهش داد، عملکرد دستگاههای جانبی مانند پمپها و سوپاپها را بهبود بخشید و عمر مفید دیگ را افزایش داد.
بررسی و تعمیر عایق بندی:
- بررسی و تعمیر عایق بندی شامل بازدید و تعویض عایق های فاسد یا نقصان دیده از بدنه، لوله ها، شبکه ها، مبدل های حرارتی و قطعات جانبی ديگ است.
با این کار، مي توان تلفات حرارتي در حالت كار و استندبای ديگ را كاهش داد، راندمان حرارتي ديگ را افزایش داد، مصرف سوخت را كم كرد و درجه حرارت محيط كار را كنترل كرد.
الگوی گزارشات نگهداری و چک ليست های ديگ:
الگوي گزارشات نگهداري و چك ليست های ديگ شامل ثبت و نظارت بر عملكرد، فعاليت های نگهداري و تعميرات، مشكلات پيش آمده و روش های رفع آن ها، قطعات مصرفي و تعويض ، هزينه های صورت گرفته و نتيجه گيري از كار انجام می شود.
با این کار، مي توان فعاليت های نگهداري و تعميرات را برنامه ريزي و اجرا كرد، عملكرد ديگ را ارزيابي و بهبود بخشيد، مشكلات را شناسايي و رفع كرد، قطعات مصرفي را تامين و تعويض كرد، هزينه های صورت گرفته را كنترل و مديريت كرد و گزارشات لازم را تهيه و ارائه كرد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.